FR

Les dispositions générales et le droit des obligations du nouveau Code civil ont été adoptés par la Commission de la Justice 

L’adoption de nouvelles dispositions en droit des obligations vont bon train : ce mardi 22 mars 2022, les nouveaux livres relatifs aux dispositions générales et aux obligations (Livres 1 et 5 du Code civil) ont été adoptés à l’unanimité en Commission de la Justice. On peut s’attendre à l’entrée en vigueur de ces deux Livres pour la fin de l’année 2022, suivant le vote en séance plénière de la Chambre qui interviendra après les vacances de Pâques.

Les futures réformes du droit civil porteront sur la responsabilité extracontractuelle, les contrats spéciaux, le droit des sûretés et la prescription (Livres 6, 7 et 9 du Code civil). 

Les réformes des Livres 1 et 5 comprennent quelques ajustements terminologiques, tels que les définitions de bonne foi subjective et d’abus de droit.

En outre, les réformes codifient le droit en vigueur, tel que développé par la jurisprudence et la doctrine. Ainsi, les notions juridiques d'enrichissement sans cause (maintenant dénommé « enrichissement injustifié »), d'interdiction de l'abus de droit, d'exception d'inexécution, de nullité partielle, de lésion qualifiée et de tierce complicité à la rupture du contrat sont désormais consacrées par la loi.

Un élément encore plus important de cette réforme est l’inclusion dans le nouveau droit des obligations d’évolutions en vue d'assurer l'équilibre entre, d'une part, l'autonomie des parties et, d'autre part, le rôle du juge en tant que gardien des intérêts des parties plus faibles et de l'intérêt général. La nouveauté la plus marquante est la consécration de la théorie de l’imprévision, alors que celle-ci a toujours été exclue de notre droit civil.

A l’avenir, le juge pourra intervenir plus facilement pour rétablir l'équilibre contractuel en cas de changement important de circonstances, ce qui ne peut se faire actuellement que par le biais, par exemple, de la doctrine de l'abus de droit.
En outre, en cas de manquement imputable au débiteur, les sanctions des violations contractuelles, telles que la résolution extrajudiciaire, le remplacement du débiteur et la réduction du prix, peuvent avoir lieu par notification écrite alors qu'auparavant l'intervention du juge était généralement requise. Enfin, des instruments ont été instaurés pour suspendre ses propres obligations ou même pour résoudre
le contrat en cas de crainte que la partie cocontractante ne respecte pas ses obligations (l'exceptio timoris et « anticipatory breach »).



De algemene bepalingen en het verbintenissenrecht in het nieuwe Burgerlijk Wetboek zijn goedgekeurd door de Commissie Justitie

Het gaat vooruit met de aanneming van de tekst van het nieuwe verbintenissenrecht: afgelopen dinsdag 22 maart 2022 keurde de Commissie voor Justitie unaniem de boeken over de algemene bepalingen en verbintenissen (Boeken 1 en 5 Burgerlijk Wetboek) goed. Het is te verwachten dat het nieuwe verbintenissenrecht, na de stemming in de plenaire vergadering van het Parlement na de paasvakantie, eind 2022 in werking zal treden.

De toekomstige hervormingen van het burgerlijk recht zullen nog de buitencontractuele aansprakelijkheid, de bijzondere overeenkomsten, het zekerheidsrecht en de verjaring omvatten (Boeken 6, 7 en 9 BW).

De hervormingen van Boeken 1 en 5 bevatten enkele terminologische aanpassingen, zoals de definitie van subjectieve goede trouw en rechtsmisbruik.

Verder codificeren de hervormingen het thans geldende recht, ontwikkeld dankzij de rechtspraak en rechtsleer. Zo hebben de rechtsfiguren van de verrijking zonder oorzaak (nu “ongerechtvaardigde verrijking”),
het verbod op rechtsmisbruik, de exceptie
van niet-uitvoering, de gedeeltelijke nietigheid,
de gekwalificeerde benadeling en de derde-medeplichtigheid aan contractbreuk een wettelijke verankering gekregen.

Belangrijker is de opname in het nieuwe verbintenissenrecht van evoluties onder meer
met het oog op het verzekeren van het evenwicht tussen, enerzijds, de wilsautonomie van de partijen en, anderzijds, de rol van de rechter als bewaker van de belangen van de zwakkere partijen en van het algemeen belang. De meest in het oog springende nieuwigheid is de invoering van de imprevisieleer, terwijl deze altijd was uitgesloten in ons burgerlijk recht. Binnenkort zal de rechter gemakkelijker kunnen tussenkomen om het contractueel evenwicht te herstellen bij ernstig gewijzigde omstandigheden, hetgeen heden alleen bijvoorbeeld via de leer van rechtsmisbruik kan gebeuren.

Ook kunnen sancties bij contractuele toerekenbare tekortkomingen plaatsvinden louter op schriftelijke kennisgeving aan de schuldenaar, zoals buiten-gerechtelijke ontbinding, vervanging van de schuldeiser en prijsvermindering, terwijl vroeger doorgaans de tussenkomst van de rechter vereist was.
Tenslotte werden instrumenten ingevoegd om eigen verbintenissen op te schorten of zelfs de overeenkomst te ontbinden bij vrees dat de contractspartij
haar verbintenissen niet nakomt (de zogenaamde exceptio timoris en “anticipatory breach”).